Kendini tek ve mükemmel gören ve başkalarının istek, arzu ve planlamalarına gereken saygıyı göstermeyen ayrıca bu davranışında bir sorun olduğunu düşünmeyen kişilerin içinde bulunduğu kişilik bozukluğu türüdür. Bir narsist bu tür davranışları planlayarak yapmaz, onun kişiliğinin dünyayı algılayış ve bu algıya göre cevaplama şekli budur.
Kendini bir başkasının yerine koyup dünyayı onun gözünden görebilmek olarak tanımlanan empati bir narsiste neredeyse hiç gelişmemiştir. Bu sebeple başkalarının da kişisel arzu ve istekleri olduğunu anlamakta zorluk çekerler. Bir narsist sanki her şeyin kendisi için var olduğuna inanır. Çevresindeki insanların ihtiyaçları kendinin de ihtiyacına hitap ediyorsa destek verir. Bu ihtiyaç ortadan kalktığında desteğini çeker.
İnsan nasıl narsist olur sorusunun birkaç cevabı vardır;
Yaşamın ilk 3 yılında annesi tarafında gerekli ilgi, şefkat görmeyen ve aşağılanan çocuklar bu ilgi eksikliğini gidermek için kendi iç dünyalarına döner ve bütün enerjilerini buraya yatırırlar. İçeride çaresiz, yalnız ve aşağılanmış bir çocuk vardır. Bu tarz ortamlarda yetişen çocuklar zamanla dış dünyaya duyarsızlaşıp enerjilerini kendilerine yönelttikleri için insanları anlamakta ve empatik olmakta çok zorluk yaşarlar. Çünkü çocukluklarında anlaşılmamıştırlar ve bir sosyal öğrenme ürünü sayılabilecek empatiyi öğrenememişlerdir.
Bir diğer sebep ise istekleri sürekli karşılanan çocuklarda meydana gelen hak edilmişlik duygusudur. Bu tarz yetiştirilen çocuklar da birer narsistik kişilik bozukluğu adayıdır.
Narsist bireyler davranışlarında aşağıdaki gibi belirtiler gösterirler;
- Eleştiriye karşı öfke, utanç ve aşağılanma hissi duyarlar
- Kendi çıkarları için başkalarını kullanırlar
- Yeteneklerini ve başarılarını abartırlar
- Başkalarının kendisine farklı davranması gerektiğine dair beklentileri vardır
- Sürekli insanların dikkatinin ve beğenisinin üzerlerinde olmasını isterler
- Aşırı gururludurlar ve mükemmel olduklarına inanırlar
- Fedakârlık ya da iyilik yapmaz ama gösteriş için küçük davranışlarda bulunabilir
- Empati kuramazlar.
- Her şeye hakkı olduğuna inanır
- Sürekli şöhret, zenginlik ve başarı hayalleri kurarlar.
Yukarıda zikredilen belirtileri gösteren bireylerin ya da onlarla yaşayan kişilerin daha sağlıklı ve mutlu bir hayat yaşamaları için bu kişilerin psikolojik destek almaları tavsiye edilmektedir.
Hasan DURAN
Uzman Klinik Psikolog (Samsun Psikolog)
