Anne babaları olabildiğine şaşırtan, şoka sokan konulardan biri de çocuklarının küfür etmeye başlamalıdır. Bir de bu küfürler kişi ayırt etmeksizin rastgele sarf edildiğinde anne babaların şaşkınlığına, utanma ve bunu takip eden öfke duyguları da eşlik eder.
Çocukların küfür etmeye başlamalarının birkaç nedeni olabilir;
Çocuğun bulunduğu ortamda ebeveynleri tarafından ya da ortamda bulunan kişiler tarafından küfürlü sözler sarf ediliyorsa çocuk bu kişileri rol model alarak küfür etmeye başlayabilir.
Yine bulunduğu ortamda yaptığı gözlemler sonucunda küfür etmenin duyguları ifade etmenin bir yolu olduğunu öğrenen çocuklar özellikle öfke duygularını açığa çıkarmak için küfre başvurabilirler.
İçinde bulunduğu ortamda küfürlü konuşan birçok yetişkin olmasına rağmen, kendisi küfürlü konuştuğunda bunun tasvip edilmediğini öğrenen çocuk şaşkınlığa uğrar. Bu noktadan sonra çocuk küfrü ebeveynlerinin sınırlarını test etmek için kullanabilir.
Çocuğun bulunduğu ortamda küfürlü konuşmalar olmuyorsa çocuğun küfür etmesi aileyi bir kat daha şaşkınlığa uğratır. Anne babasının gözündeki bu şaşkınlığı gören çocuk dikkatleri üzerine çektiğini anlayarak bunu devam ettirebilir.
Çözüm önerileri;
Çocuklar bizlerin aynalarıdır, bizde ne görürlerse onu yansıtırlar. Çocuklarınız tasvip etmediğiniz davranışlarda bulunuyorsa ilk bakmanız gereken yer kendi hal ve hareketlerinizdir. Kendinizin her an yaptığı bir şeyi çocuktan yapmamasını beklemek mantıklı değildir.
Öfkelendiğinizde kelimelerinize ve hareketlerinize hakim olamıyorsanız. Çocuklarınız da küfrü ve şiddeti duyguları yönetebilmenin bir yolu olarak öğrenecektir. Ve yine kendimizin yaptığı bir şeyi çocuklardan yapmamasını beklemek ne kadar mantıklıdır?
Çocuk kullandığı kelimelerin küfür olduğunu bilmez onun bildiği şey kelimelerin ebeveynleri üzerinde bıraktığı etkidir. Küfür ettiğinde ebeveynlerinin ilgisini alakasını çektiğini öğrenen çocuk bu davranışını tekrar ettirip pekiştirebilir. Ebeveynlere düşen görev çocuğun bu davranışını pekiştirmemek ve uygun bir şekilde görmezden gelebilmektedir.
Sizin küfürlü konuşmamanız çocuğunuzun bu ifadeleri bir yerden duyup öğrenmeyeceği anlamına gelmez. Bu noktadan sonra küfür, çocuk ve ebeveyn arasında bir güç mücadelesine dönebilir. Bu durumda ebeveynlerin net sınırlarla küfrü tasvip etmediklerini çocuğa iletmeleri ve bunu tutarlı bir şekilde tekrar etmeleri gerekmektedir.
Küfrü tasvip etmemenize rağmen çocuğunuz küfür etmeye devam ettiğinde birtakım müeyyideleri devreye sokabilirsiniz. Bu noktada dikkat edilmesi gereken şey çocuğa fiziksel ceza vermek ya da duygusal olarak aşağılamak değildir. Öncelikle küfrü tasvip etmediğinizi kararlı bir şekilde dile getirip akabinde çocuk küfre devam ettiğinde sevdiği şeylerden bir müddet uzaklaşmasını sağlamak yerinde bir müeyyide olabilir. Buradaki amaç çocuğu cezalandırmak, canını yakmak ya da aşağılamak değildir, her eylemin bir sonucunun olabileceğinin farkına varmasını sağlamaktır.
Böyle bir durumla karşılaştığınızda olayı dramatize etmeyip elinizden geldiği kadar serinkanlı olmaya çalışın. Davranışının sizde bir etki yaratmadığını gören çocuk en büyük seyircilerinden mahrum kaldığı için bu davranışından vazgeçecektir. Eğer çocuk davranışında ısrarcı olursa tasvip etmediğinizi ona iletin, sınır koyun ve gerektiğinde amacı çocuğu cezalandırmak, aşağılanmak ya da utandırmak olmayacak şekilde müeyyideler uygulayın ve eylemlerinizin arkasında tutarlı bir şekilde durun.
Sağlıcakla kalın…
Hasan DURAN
Uzman Klinik Psikolog (Samsun Psikolog)
