İnsanlık tarihine bakıldığında bir arada bulunmanın hayati derecede önemli olduğunu görürsünüz. Yalnızlığın ölümle eşdeğer olduğu dönemlerde sosyalleşmenin hayatta kalabilmenin en önemli unsurlarından biri oldu aşikardır.
Canlıların yavrularına bakıldığında ise belki de ebeveynlerine en fazla muhtaç olan insan yavrusudur. Geçmişten getirdiğimiz sosyalleşme dürtüsü bugün anne babamız ile kurduğumuz ilişkide kendini gösterir. Boşanma hayatta kalabilmek için çocuğun muhtaç olduğu ailenin parçalanması demektir.
Bir de çocukların en önemli özelliği olan benmerkezcilik işin içine girdiğinde çocuk için boşanma daha ciddi bir sorun haline gelebilmektedir. Çünkü çocuk anne babanın ayrılmasının kendi suçu olduğuna inanabilir.
Hayatta kalabilmesi için en önemli dayanak olan ailenin parçalanması ve buna olanların kendi suçu olabileceğini düşündüren benmerkezci düşünce tarzı eklenince boşanma çocuk için katlanılmaz hale gelebilir.
Ne Yapmalıyız?
Anne babanın birlikteliği çocuk için çok önemli olsa da eğer bu birliktelik artık sürdürülemeyecek hale geldiyse bitirmek herkes için en iyisi olabilir. Ama nasıl?
Nasıl Davranmalıyız?
Öncelikle boşanmaya karar vermiş çift bu kararın KENDİLERİNE ait olduğunu bilmeli ve bu kararı çocuğa birlikte açıklamalıdırlar. Bu esnada; “Biz boşanmayı düşünüyoruz, bu konuda sen ne düşünüyorsun?” gibi çocuğun kaldırabileceğinden ağır bir yük barındıran bir soru kesinlikle sorulmamalıdır. Çünkü boşanmak yetişkinlerin sorumluluğunda olan bir konudur.
Çocuklar için en korkutucu şeylerden biri de BELİRSİZLİKTİR. Alışılan düzenin boşanma ile bozulması çocuğun ihtiyacı olan tahmin edilebilirlik hissinin elinden alınması anlamına gelir. Bu sebeple çocuğun hayatındaki önemli unsurların değişmeden kalması gereklidir. Mümkünse çocuğun yaşadığı yer, gittiği okul, arkadaş ortamı, değişmemelidir.
Bununla birlikte çocuğun hayatındaki rutin işlerin nasıl devam edeceği konusu da netleştirilmelidir. Mesela; Okula kim götürecek? Kim alacak? Hafta sonları kiminle kalacak? Varsa evcil hayvanların bakımını kim nerede üstlenecek? Dedeler, babaanne ve anneanne ile eskisi gibi görüşebilecek mi? gibi konular olabildiğine açık bir şekilde çocuğa anlatılmalı ve bu konulara harfiyen uyulmalıdır.
Anne babanın ayrılması gibi yoğun belirsizlik hissine neden olan bir durumun olumsuz etkilerini atlatabilmek için çocukların hayatındaki rutin işleyişin olabildiğine değişmeden kalması çok önemlidir.
Maalesef boşanmalarda sık görülen durumlardan biri de anne ya da babadan birinin çocuğun hayatından çıkması ya da çıkarılmasıdır. Eşlerinizle ne yaşamış olursanız olun boşandığınız kişi eşinizdir, çocuklarınızdan boşanamazsınız. Ayrıca eşiniz size ne yaşatmış olursa olsun hayati bir tehlike olmadığı müddetçe çocuğunuzla anne/babası arasındaki ilişkiyi bozmaya çalışmayın.
Boşanmaya uyum sağlayamamış bir ebeveyn de çocuğun bozulmuş dengesini daha da bozabilir. Bilerek ya da bilmeden bu ebeveyn çocuğunu eski eşine mesaj gönderme aracı olarak kullandığında çocuk için durum travmatik olabilmektedir. Çocuğun gözüyle sanki ailenin bütünlüğünün sağlanması onun çabasına bağlıymış gibi görülebilir. Böyle bir durum çocuk için kaldırılması güç bir yük oluşturur.
Çocukların benmerkezci özellikleri göz önüne alınarak bu evliliği bitirmenin onların suçu değil anne babanın kararı olduğu net bir dille bildirilmeli. Ayrıca çocuk ihtiyaç duydukça bu hatırlatılmalı; “Hep beraber olmak istediğini biliyorum, buna hakkın da var. Anneni/Babanı görebileceğin zamanları biliyorsun ama çok özlediysen onunla konuşabilirsin, bu sorun olmaz. Ama bilmeni isterim ki biz anlaşamadığımız için boşandık ve seni çok seviyoruz.”
Birçok konuda olduğu gibi çocukların hal ve tavırlarını anne-babaların boşanmaya karşı sergiledikleri tavırlar belirleyecektir. Çocuklarınızın da boşanmayla sizin gibi mücadele edeceğini unutmayın. Onlara nasıl örnek olursanız onlar da tıpkı bir ayna gibi size sizi yansıtırlar.
Sağlıcakla kalın…
Hasan DURAN
Uzman Klinik Psikolog (Samsun Psikolog)
Samsun Çocuk Psikoloğu (Samsun Pedagog)
